موعظه امام حسین(ع) در روزهای جمعه برای یاران و پیروانش
ترجمه بهراد جعفری
ای مردم، از خدا پروا کنید و بدانید که به سوی او بازمیگردید، پس هر کس کار نیک یا بدی کرده، حاضر بیند [و] آرزو کند ای کاش میان او و کارهای بدش فاصله دوری بود. خدا شما را از [نافرمانی] خود برحذر میدارد.
وای بر تو ای آدمیزاد بیتوجه، که تحت نظری و از تو هیچ غفلتی نیست. به یقین مرگ با سرعت به سویت روان گشته و شتابان به تو روی آورده، تو را میطلبد و چه نزدیک است تو را دریابد. آنگاه که عمرت به پایان رسد و تنها روانه گور شدی، دو فرشته «منکر» و «نکیر» برای بازپرسی و آزمونی سخت بر تو درآیند. هان که آن دو نخست از پروردگاری میپرسند که او را میپرستیدی، و از پیامبری که به سویت آمد و از دینی که بدان پایبند بودی، و کتابی که تلاوت میکردی، و از امامی که طرفداریاش مینمودی. از عمرت میپرسند که در چه سپری ساختی، و از مالت که از کجا آوردی و در چه راهی خرج کردی. پس حواست را جمع کن و برای خود فکری کن، و پیش از بازپرسی پاسخ را آماده کن.
چنانچه باایمان و آگاه به دین بودی، و پیرو راستگویان و طرفدار دوستان خدا، خداوند زبانت را به حق گویا میسازد و بهخوبی جواب میگویی و به بهشت و رضوان الهی بشارت مییابی و فرشتگان با رویی گشاده و عطری دلانگیز با شما روبرو میشوند. و اگر عاری از آن صفات بودی، زبانت به لکنت میافتد، برهانت باطل میشود و از پاسخ صحیح درمیمانی، و به دوزخ بشارت یابی، و فرشتگان عذاب برای پذیرایی با آبی جوشان، و افکندنت به دوزخ، به استقبال میآیند.
فرزند آدم! بدان که در پس این قضایا روز قیامتی است که برای قلبها بزرگتر، هولناکتر و دردآورتر است، «در آن روز خداوند اولین و آخرین را گرد میآورد؛ روزی که در صور میدمند، و گورها زیر و زبر میگردند. روزی است نزدیک، آنگاه که دلها به گلو میرسد، در حالی که غمگین و پراندوهاند. آن روز از هیچ لغزشی نمیگذرند، و هیچ بازخریدی نمیستانند، و از هیچ کس پوزش نمیپذیرند، و جای توبهای برای کسی نمیماند، و هیچ چیز جز پاداش نیکوکاری و کیفر بدی در کار نیست، پس هر کس از زمره مؤمنان باشد، ذرهای نیکی نموده آن را مییابد، و ذرّهای بدی کرده، نتیجه آن را نیز مییابد.
ای مردم، از نافرمانیها و گناهانی که خدا منعتان کرده و در قرآن برحذر داشته، بپرهیزید! و آن زمان که شیطان ملعون شما را به شهوات و خوشیهای نقد این سرا میخواند، از مهلت خداوند و عذاب او خاطر آسوده مدارید... دلتان را آکنده از ترس خداوند کنید، و به یاد آرید که به شما در بازگشتتان به سوی او همچنان که نوید پاداش نیکو داده، بیم مجازات سخت را هم داده است؛ زیرا آن کس که از چیزی بهراسد، مراقبش هست، و کسی که از چیزی برحذر باشد، آن را ترک میکند، مبادا از افراد بیتوجه و آرزومند زیور دنیا باشید! توجه کنید که خداوند شما را از رفتاری که در قرآن با ستمگران نموده، برحذر داشته، و از نزول بعضی از انواع عذابی که در قرآن جماعت ستمکار را تهدید نموده، ایمن مباشید، که خداوند در کتاب خود با نقل سرانجام دیگران، شما را پند داده است. بیشک خوشبخت کسی است که از غیر خود پند گیرد.
بندگان خدا! از خدا پروا کنید و بدانید که خدا آرایش دنیا را برای هیچ یک از دوستانش نپسندیده و آنان را در آن و زرق و برق دنیا تشویق نکرده است، و جز این نیست که این سرا و ساکنانش را آفرید تا ایشان را بیازماید که کدامشان برای آخرت نیکوکارتر است. پس ای مؤمنان از کسانی باشید که در فکرند و اندیشه میکنند.
از آنچه خداوند شما را برحذر داشته که نقد زندگی این سراست، چشم بپوشید و به دنیا مگرایید و پشتگرم مشوید که فرموده است: «و لا تَرکَنوا الَی الذِینَ ظَلَموا فَتَمَسَّکُمُ النَّار: به کسانی که ستم کردند، مگرایید که آتش دوزخ به شما خواهد رسید.» و به این سرا و آنچه در آن است همچون اعتماد کسی که آن را قرارگاه و منزلگاه خود گرفته است، پشتگرم مباشید و اعتماد مکنید که سرای کوچ است و ناپایدار، و منزل بسندگی [به اندک] و جای عمل است. پس کردار شایسته را پیش از زوال روزهایش و دستور خداوند بر ویرانیاش، از آن توشه برگیرید. همو که آن را نخستین بار آفرید و آبادش ساخت، ویرانش میسازد. امیدوارم که ما و شما را در زندگی دنیا از زاهدان قرار دهد و در پاداش آخرت از راغبان.
و السلام علیکم و رحمه الله و برکاته.
پند، زهد، حکمت
خداوند ما و شما را از نیرنگ ستمکاران و جور حسودان و زور جائران نجات بخشد.
مؤمنان! مبادا که این سرکشان و پیروانشان؛ از آرزومندان دنیا که دلباخته و شیفته آنند، شما را بفریبند؛ آنان که به دنیا و کالای پوسیده ناچیزش و گیاه خشکیده نیست شدنی اش در فردا روز، روی نهاده اند . از آنچه خداوند شما را برحذر داشته، بهوش باشید! و در آنچه از این سرا بیعلاقه تان خواسته، زهد پیشه سازید، و بدانچه در این سراست، چونان کسی که آن را خانه ابدی و قرارگاه همیشگی ساخته، اعتماد و پشتگرمی مکنید.
به خدا سوگند برای شما آنچه در دنیاست، علیه خود شهادت میدهد [که عبارتند از:] جلوه گری ظاهرش، دگرگونی انقلابش، موارد عبرت آمیز آن، و بازیگریهای با اهلش، و آنکه چگونه افراد گمنام و وامانده را بلند آوازه میکند، و افراد شریف را کوچک میسازد، و فردا روز گروه هایی را به آتش درمی افکند. پس در این امور مطالبی برای شخص آگاه و بیدار شایستة ملاحظه است، و همچنان آزمون و بازدارنده ای است.
به راستی پیشامدهایی که در هر شبانه روز بر سر شما میآید، از فتنههای گمراه کننده و بدعتهای تازه و قوانین جائرانه و ناگواریهای زمان و ترس از حاکم و وسوسه شیطان، همه و همه دلها را از خواست درونش بازمیدارد و از راه راست و شناخت حق پرستان غافل میسازد، مگر آن عده اندکی که خداوند حفظشان نموده است.
گردش زمانه
گردش روزگار و دگرگونی حالات و سرانجام زیانبخش فتنههای دنیا را نمیشناسد، جز آن کس که خداوند نگاهش دارد و آن که راه هدایت را پیماید و میانه روی را پیشه خود می سازد، سپس بر این امور از زهد یاری می جوید و دائماً اندیشه می کند و از عبرتها درس می گیرد و بازمی ایستد، پس در حسن ظاهر و جلوههای دنیا زهد پیشه می سازد و از لذاتش دست برمی دارد و آرزومند و خواهان نعمتهای جاوید آخرت می گردد و تمام کوشش خود را برای آن می نماید و مراقب مرگ هست و زندگی با ستمگران را منفور می دارد.
اینجاست که با دیدهای تیزبین به آنچه در دنیاست می نگرد، و[در نتیجه] فتنههای تازه و بدعتهای گمراه کننده و بیداد پادشاهان ستمگر را درمی یابد.
به جان خودم سوگند، شما چندان از امور گذشته، در روزگار سپری شده مالامال از فتنههای متراکم و لجاجت و اصرار، پشت سر نهاده اید که میتوانید با بهرهگیری از تجربة آنها، از گمراهان و بدعت گذاران و ستمگران و جماعتی که به ناحق در زمین فساد میکنند، پرهیز کنید.
بنابراین از خداوند یاری بخواهید و به طاعت خدا و کسی که از دیگران به پیروی و فرمانبری شایستهتر است، بازگردید.
خداشناسی و فرمانبرداری
پرهیز کنید! بترسید! پیش از پشیمانی و افسوس و مرگ و ایستادن در برابر خدا.
قسم به خدا که نتیجه و ثمرة گناه هیچ قومی جز عذاب الهی نیست و هیچ گروهی دنیا را بر آخرت ترجیح نداد، جز آنکه دچار سرانجام و عاقبتی شوم شد.
خدا شناسی و انجام دستورات او دو یار مأنوس هستند، پس هر کس که خدا را شناخت، از او می ترسد؛ زیرا این ترس است که او را بر انجام فرمان خداوند وادار میسازد و برمی انگیزد. بیشک دانشمندان و پیروانشان از شمار افرادی هستند که خداوند را شناخته اند و به فرامینش گردن نهاده اند و مشتاق اویند. خداوند می فرماید:« إنَّما یَخشَی اللهَ مِنْ عِبادِهِ العُلماء: از میان بندگان خدا تنها دانشمندان از او می ترسند» (فاطر، ۲۸).
پس هیچ چیز این دنیا را توسط گناهی مخواهید و در دنیا سرگرم انجام دستورات خداوند باشید و اوقات و روزهایش را غنیمت شمارید و برای آنچه فردای قیامت نجات شما در آن است، تلاش کنید که این راه کم گناه تر و به عذر و پوزش نزدیکتر، و به نجات امیدش بیشتر است. پس انجام فرمان و طاعت خدا را بر هر کاری مقدّم بدارید و نیز طاعت آن کس که خداوند انجام دستوراتش را واجب ساخته است. و کارهای دیگری چون طاعت سرکشان و فریفتگی شکوه و جلوه دنیا را بر دستور و طاعت خدا و طاعت صاحبان امرتان مقدّم مدارید و بدانید که شما همگی بنده خدایید و ما با شما میباشیم.
فردای قیامت سروری حاکم بر ما و شما داوری خواهد کرد و هموست که شما را نگه داشته و مورد بازخواست قرار میدهد، پس پاسخ را پیش از ایستادن و بازخواست و درآمدن بر پروردگار جهانیان آماده کنید. آن روز «هیچ کس جز به اذن او سخن نمیگوید» و به یقین بدانید که خداوند نه فرد دروغگویی را تأیید و تصدیق میکند و نه راستگویی را تکذیب می نماید، نه عذر درخور و به جایی را ردّ میکند و نه عذر بی جایی را میپذیرد، بلکه حجّت خداوند بر مردمان، رسولان و اوصیای ایشان است.
اصلاح نفس
از خدا پروا کنید و به اصلاح نفس خود و طاعت خدا و آنان که ولایتشان را پذیرفته اید، بپردازید. امید است فرد از کوتاهی نمودن گذشتهاش در راه خدا و تضییع حق او پشیمان شود. پس، از خداوند آمرزش بجویید و به سوی او بازگردید، چرا که او توبه را می پذیرد و از بدیها درمیگذرد و میداند شما چه میکنید.
از رفاقت و همنشینی با گناهکاران و یاری ستمگران و همسایگی تبهکاران بپرهیزید و از فتنه شان برحذر باشید و از آستان ایشان دور شوید و بدانید که هر کس با دوستان خدا مخالفت کند و آئینی جز دین خدا برگزیند و نظرش را با خودسری بر دستور ولیّ خدا ترجیح دهد، در آتشی درمی آید که زبانه میکشد و بدنهایی بیروح و عاری از هر سعادت را میبلعد. ایشان مردگان هستند و حرارت آتش را نمییابند، پس ای دارندگان بینش، عبرت بگیرید و خدا را به شکرانه اینکه هدایت تان نمود، سپاس بگویید و بدانید هرگز از تحت قدرت خداوند به قدرت دیگری خارج نمیشوید.
آری، خداوند کردار شما را مینگرد، سپس به سوی او برانگیخته میشوید و گرد می آیید، پس اندرز را به کار ببندید و رفتار افراد صالح را فرا بگیرید.
شما چه نظری دارید؟